Gdy w 1913 roku Amerykanin Arthur Wynne, pracownik działu sztuczek i kawałów gazety „New York World”, zamieścił pierwszą krzyżówkę w niedzielnym dodatku „Fun”, nie przypuszczał, że pomysł ten spotka się z tak wielkim entuzjazmem wśród czytelników. Już kilka miesięcy później nowinka trafiła do Wielkiej Brytanii, skąd rozprzestrzeniła się na całą Europę. Krzyżówki okazały się świetną rozrywką dostępną dla każdego. Z biegiem lat, aby urozmaicić odbiorcom zabawę, powstawały nowe rodzaje łamigłówek. Obecnie mamy ich wiele do wyboru. Można podzielić je na trzy rodzaje: zagadki słowno-literowe, popularnie zwane krzyżówkami (np. klasyczne, panoramiczne, jolki, z przymrużeniem oka, hetmańskie, wirówki, szyfrogramy, wykreślanki), matematyczne oraz logiczne (takie jak sudoku czy obrazki logiczne).
CO NAM DAJE ŁAMIGŁÓWKA?
Oprócz tego, że rozwiązywanie krzyżówek jest miłą formą spędzania czasu, niesie ze sobą też inne korzyści.
- Wzbogaca wiedzę oraz słownictwo – w przeszłości krzyżówki zachęcały do skorzystania z encyklopedii, atlasu lub słownika. W dzisiejszych czasach większość krzyżówkowiczów poszukuje odpowiedzi na pytania w internecie. Nieistotne, w jaki sposób zdobędziemy odpowiedź, ważne, że zapamiętujemy wiele z nowo poznanych informacji, co wpływa na naukę nowych pojęć.
- Poszerza horyzonty – tematyka haseł dotyczy różnych dziedzin, z którymi nie mamy na co dzień do czynienia.
- Rozwija intelektualnie.
- Może być formą medytacji – skupienie się na chwili obecnej i odizolowanie od rozproszeń pozwala umysłowi wyciszyć się.
- Poprawia pamięć poprzez ćwiczenie zdolności kojarzeniowych.
- Uczy logicznego myślenia – zmusza „szare komórki” do wysiłku.
- Kształtuje wyobraźnię, która ma ogromny wpływ na percepcję.
- Rozwija myślenie twórcze.
- Wspólne rozwiązywanie krzyżówek zwiększa szybkość myślenia (pojawia się element rywalizacji pomiędzy rozwiązującymi) oraz wzmacnia więzi społeczne.
- Wpływa relaksująco – rozwiązując krzyżówkę, odrywamy się od problemów i skupiamy całą uwagę na jej rozwiązaniu, co wpływa na zmniejszenie poziomu stresu.
- Jest świetnym sposobem na walkę z nudą – gdy np. czekamy w kolejce do lekarza, czas z łamigłówką płynie o wiele szybciej, niż gdy siedzimy bezczynnie i wpatrujemy się w zegarek.
- Buduje pewność siebie – krzyżówki poprawiają koncentrację uwagi i logiczne rozumowanie. Poza tym czujemy satysfakcję, gdy uda nam się rozwiązać trudną łamigłówkę. Może to mieć później przełożenie na radzeniem sobie z wyzwaniami życia codziennego.
- Zwiększa produkcję dopaminy i serotoniny w mózgu. Hormony te wpływają pozytywnie na nasz nastrój, pamięć i koncentrację. Dzięki temu można łagodzić objawy depresji i demencji.
- Utrwala słownictwo podczas nauki języka obcego – zrozumienie treści pytania oraz poprawne wpisanie hasła w obcym języku jest dla osób uczących się nie lada wyczynem i formą nauki poprawnej pisowni obcych wyrazów.
- Głowiąc się nad krzyżówkami, spalamy tyle kalorii, ile zawartych jest w jednym ciastku.
MAŁY CZY DUŻY, KRZYŻÓWKA MU SŁUŻY
Dobrym pomysłem jest zachęcanie dzieci do rozwiązywania tego typu zagadek. Oczywiście krzyżówka powinna być dostosowana do wieku i umiejętności pociechy. Dzieci uczą się rozumienia poleceń oraz prawidłowej ortografii wpisywanych wyrazów. Przy okazji ćwiczą koncentrację uwagi na wykonywanym zadaniu, uczą się korzystania z encyklopedii czy słowników podczas poszukiwania odpowiedzi na pytania oraz trenują motorykę małą (należy zmieścić litery w kratkach i wpisać hasło w odpowiednią rubrykę).
Łamigłówki są łatwo dostępną formą spędzania czasu dla osób w każdym wieku. Nie potrzeba odpowiednich warunków ani narzędzi do ich rozwiązywania. W dzisiejszych czasach zbędny jest nawet ołówek z gumką, ponieważ można je rozwiązywać online na smartfonie. Wiele czasopism oferuje nagrody pieniężne lub rzeczowe za przesłanie poprawnie rozwiązanych krzyżówkowych haseł. Prawdziwi koneserzy mogą stanąć w szranki w turniejach. Warto wypróbować tę formę rozrywki w długie jesienne i zimowe wieczory. Kto wie, może ty też przekujesz krzyżówkowe hobby w prawdziwą pasję?
Anna Kata
Gazetka 215 – październik 2022