Z przeprowadzonych w 2019 r. badań wynika, że co trzecia osoba zatrudniona w sektorze titres-services* doświadczyła niewłaściwego zachowania w miejscu pracy. Ze względu na powszechność zjawiska przemocy rozpoczęła się zakrojona na szeroką skalę kampania „Tous respecteux”.
Kampania skupia się na trzech najczęstszych rodzajach niewłaściwych zachowań, a mianowicie na molestowaniu (seksualnym), agresji fizycznej i słownej oraz dyskryminacji. Ma na celu zwalczanie agresywnych zachowań wobec pomocy domowych, a zorganizowana została przez pracodawców, związki zawodowe oraz organizację monitorującą warunki pracy – Le Fonds de Soutenabilité Titres-Services.
CO SZWANKUJE?
Każdy człowiek zasługuje na szacunek w miejscu pracy i dobre traktowanie ze strony pracodawców oraz kolegów czy koleżanek z pracy. Niestety osoby zatrudnione w systemie titres-services jako pomoce domowe nie zawsze mogą liczyć na właściwe i godne traktowanie. Dotyczy to najczęściej kobiet, ale nierzadko i mężczyzn. Ze względu na fakt, że osoby te wykonują pracę fizyczną i nie zawsze dobrze znają język francuski, niderlandzki czy angielski, są uważane często za prawie darmową siłę roboczą, a nie za pełnoprawnego pracownika. Rezultatem takiego nastawienia są liczne przypadki traktowania pomocy domowej w zupełnie nieodpowiedni i przemocowy sposób. Dotyczy to najczęściej trzech sfer zachowania, a są to: molestowanie (także seksualne), agresja słowna i fizyczna oraz dyskryminacja. Czasami są to świadome działania wynikające ze złej woli, czasem podświadome kierowanie się stereotypami, a w innych przypadkach – bezrefleksyjne i nieprzemyślane słowa i czyny wynikające z niewystarczającej komunikacji.
JA TU RZĄDZĘ!
Jednym z najczęstszych problemów jest mobbing, czyli stosowanie w pracy przemocy pod różnymi postaciami. Obciąża się pracowników ponad miarę pracą, której w danym czasie nie są w stanie wykonać. Ciągle sprawdza się, co osoba sprzątająca robi lub czy na pewno użyła odpowiedniego środka do czyszczenia. Stawia się nierealne żądania, na przykład oczekuje się wykonania pracy, która zagraża bezpieczeństwu lub nie została uzgodniona w umowie. Często pracownik zamiast podziękowania słyszy niesprawiedliwe wyrzuty lub narzekania, mimo że praca została dobrze wykonana. Co gorsza, zdarza się nawet, że dochodzi do wybuchów złości ze strony klienta. Niektórzy pracodawcy nawet w upalny dzień nie zaproponują pracownikowi szklanki wody, o czymś więcej nie wspominając. Z niechęcią patrzą na przerwę na kawę i posiłek. Okazują niezadowolenie, gdy pracownik prowadzi rozmowę telefoniczną – a przecież mogą się zdarzyć różne wypadki losowe, bo przecież pomoce domowe mają swoje życie poza pracą.
Często pojawiają się niewłaściwe komentarze, także z podtekstem seksualnym. Jeśli pracownica słyszy regularnie od swojego klienta mężczyzny, że ładnie wygląda lub jest ładnie ubrana, zaczyna się czuć nieswojo. Jeśli dochodzi do tego próba dotykania, głaskania, łamania przestrzeni intymnej poprzez zbyt bliskie podchodzenie, to trudno mówić o komforcie pracy. Zdarzają się również sytuacje odwrotne – przykre i degradujące komentarze dotyczące wyglądu, wieku czy narodowości. Trzeba wiedzieć, że każda agresja jest niedopuszczalna i nie można się na nią godzić. Trzeba reagować na każdy incydent, a szczególnie na sytuacje, które się regularnie powtarzają.
TO TYLKO SPRZĄTACZKA!
Klientom osób pracujących w systemie titres-services wydaje się, że ponieważ ktoś jest pomocą domową, to można na taką osobę nakrzyczeć, można ją poniżyć. Czasami „dostaje” się przez przypadek – klient ma zły dzień i swoją frustrację wyładowuje na pracowniku. Czasami zdarza się niezapewnienie odpowiedniego sprzętu i środków czyszczących i domaganie się posprzątania na błysk. Bo przecież pomoc domowa jest od tego, by posprzątać. Są i takie sytuacje, gdy nie pojawia się bezpośrednio zachowanie agresywne, ale raczej pokazujące brak szacunku dla pracownika: gdy każe się posprzątać pokój, w którym na podłodze leżą brudne ubrania, a na szafkach stoją naczynia z kilku dni lub gdy daje się odczuć, że pracownik jest od wykonywania poleceń, więc nie ma nic do powiedzenia.
Zdarzają się przypadki złośliwości, wiecznie okazywanego niezadowolenia, podejrzliwości, spóźniania się z płaceniem za pracę. To nie wydaje się może zbyt groźne. Jednak warto sobie uświadomić, że może też dochodzić do innych sytuacji: ktoś obarcza osobę sprzątającą odpowiedzialnością za zaginiony przedmiot, poddaje „próbom na uczciwość” poprzez zostawianie na wierzchu pieniędzy czy biżuterii, zastawia pułapki – podrzucając na przykład jakiś przedmiot pod szafkę, by sprawdzić, czy sprzątaczka i tam posprzątała. Przykłady można mnożyć. I pewnie wiele osób pracujących w takim systemie mogłoby opowiedzieć różne historie, bo większość choć raz w życiu spotkała się z jakimś rodzajem agresji.
WIEDZA – NAJWIĘKSZYM ATUTEM
Panie i panowie, którzy sprzątają, są często w niezbyt dobrej sytuacji – to oni wchodzą do czyjegoś domu i ich pobyt zależy od dobrej woli klienta. On jest u siebie i zarazem jest szefem. W przypadku konfliktowej sytuacji jego słowo jest przeciwko słowu pracownika. Z jednej strony nie chce się tracić pracy, a z drugiej – pojawia się lęk. Kiedy odczuwa się dyskomfort w miejscu pracy, to znaczy, że sytuacja nie jest dobra i trzeba działać. Rozwiązaniem może być zasygnalizowanie problemu swojemu pracodawcy z biura titres-services. Ważne jest, by pracownik wiedział, jakie zachowania są dozwolone, a co jest zupełnie niedopuszczalne i gdzie szukać rady lub pomocy.
- Bardzo ważna jest komunikacja między klientem a pracownikiem, czyli jasne i zrozumiałe przedstawienie przez obie strony na początku współpracy swoich oczekiwań, potrzeb i priorytetów. Jeśli ustalone są warunki pracy i płacy, istnieje większa gwarancja, że współpraca będzie przebiegać w sposób satysfakcjonujący. Jeśli mamy jakieś uwagi, zawsze możemy je wyrazić, ale nie musimy przy tym podnosić głosu ani być nieuprzejmym.
- Ważna jest również możliwość zwrócenia się o wsparcie do swojego biura titres-services i rozwiązanie przez niego problemu, jeżeli takowy zaistnieje.
Kampania „Tous respecteux” ma na celu podnoszenie ogólnej świadomości pracowników i klientów. Poprzez warsztaty dla pracowników sektora titres-services ma również dać narzędzia pozwalające na radzenie sobie w sytuacjach, gdy dochodzi do niewłaściwego zachowania. Złe traktowanie w pracy jest bowiem powodem stresu i chorób. Osłabia dobre samopoczucie. Także i w tej profesji liczne są przypadki burn-out, czyli wypalenia zawodowego.
Porozumiewanie się z pozycji siły, niestosowne i nieobyczajne komentarze, pilnowanie i zaskakiwanie. Pomyślmy, czy sami chcielibyśmy być traktowani w ten sposób w swoim miejscu pracy?
Pracownicy sektora sprzątającego, ich pracodawcy i klienci mogą znaleźć więcej informacji dotyczących niewłaściwego zachowania w miejscu pracy na stronie www.tousrespectueux.be.
Nie rozpoznajesz siebie w tych zachowaniach? To wspaniale! Ale możesz zrobić więcej: nie wahaj się, aby zwiększać świadomość wokół siebie! Poinformuj innych!
Sylwia Maj
* Popularny w Belgii i subwencjonowany przez belgijski rząd system zatrudniania pomocy domowych przez osoby prywatne.
Gazetka 221 – maj 2023
