Wraz z początkiem 2019 r. weszły w życie nowe przepisy. Wpłynęły one pozytywnie na sytuację finansową spadkobierców, którzy odziedziczyli nieruchomość w Polsce. Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z 23 października 2018 r. (Dz.U. 2018 poz. 2159) znosi obowiązek podatkowy dla nieruchomości zbytych przed upływem 5 lat od chwili ich nabycia.

Dotychczas spadkobierca, który nabył w drodze dziedziczenia nieruchomość, jej część lub udział w nieruchomości, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo wieczystego użytkowania gruntu zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z 26 lipca 1991 r. (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350) (dalej: „u.p.d.o.f.”), aby uniknąć zapłaty podatku, musiał wstrzymać się 5 lat z jej sprzedażą. Przeczekanie 5-letniego okresu od otwarcia spadku w dużej mierze okazywało się korzystniejsze dla spadkobierców niż szybka sprzedaż nieruchomości, nawet jeżeli nie zamierzali z niej korzystać. Jeżeli bowiem spadkodawca chciałby sprzedać ją wcześniej, przykładowo 2 lata po odziedziczeniu, musiałby zapłacić aż 19% od uzyskanego w ten sposób przychodu. Aby uniknąć tego podatku, spadkobierca musiał więc odczekać 5 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym zmarła bliska osoba.

Jedynym sposobem (poza przeczekaniem 5 lat) na uniknięcie zapłaty podatku, na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów, była tzw. ulga mieszkaniowa na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. Polegała ona na tym, iż w przypadku sprzedaży nieruchomości przed upływem 5 lat i przeznaczeniu pozyskanych ze zbycia środków ponownie na cel mieszkaniowy spadkobierca nie musiał płacić podatku. Warunkiem było, aby otrzymane w ten sposób środki wydać w ciągu 2 lat od końca roku podatkowego, w którym dokonano sprzedaży nabytej nieruchomości.

Powyższa sytuacja, dzięki znowelizowanym przepisom, jest już przeszłością. Obecnie w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości nabytych w drodze spadku 5-letni okres będzie liczony od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości. Zmiana jest korzystna dla osób dziedziczących, ponieważ w jej wyniku jeżeli spadkodawca w chwili śmierci nie będzie posiadał nieruchomości przez okres 5 lat, czas od jej nabycia przez spadkodawcę będzie doliczony do okresu wymaganego do sprzedaży nieruchomości przez spadkobiercę bez konieczności zapłaty podatku.

Przykład:

W 2019 r. zmarł pan Kowalski, ojciec Karoliny. W testamencie wyraził wolę, by mieszkanie, które nabył w 1997 r., odziedziczyła jego córka. Karolina chce sprzedać odziedziczone mieszkanie. Czy może to zrobić, nie płacąc podatku dochodowego od sprzedaży (ceny nabycia)?

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami Karolina może sprzedać mieszkanie od razu bez ryzyka obciążenia podatkiem dochodowym. Nabycie nieruchomości, która weszła w skład masy spadkowej, nastąpiło w 1997 r. W dacie śmierci pana Kowalskiego, tj. 2019 r., obowiązek zapłaty podatku już nie istnieje. Na gruncie stanu prawnego obowiązującego przed nowelizacją Karolina musiałaby czekać 5 lat od daty śmierci ojca (od otwarcia spadku), czyli dopiero w 2024 r. mogłaby sprzedać nieruchomość bez obciążenia podatkiem dochodowym.

Ponadto warto wyjaśnić sytuację, w której spadkodawca nie posiadał nieruchomości przez okres 5 lat lub dłużej w chwili swojej śmierci.

Przykład:

W 2017 r. pani Nowak kupiła mieszkanie, które w testamencie zapisała na rzecz swojej wnuczki, Joanny. W 2019 r. pani Nowak zmarła. Joanna chce sprzedać mieszkanie i nie płacić 19% podatku od uzyskanego przychodu.

W takiej sytuacji Joanna będzie musiała poczekać jeszcze 3 lata, aby móc sprzedać mieszkanie bez płacenia podatku. Dopiero w 2022 r., czyli po upływie 5 lat od chwili nabycia mieszkania przez babcię, odpadnie obowiązek zapłaty podatku.

Znowelizowane przepisy objęły również zbycie nieruchomości przez wdowców i rozwodników. Wymienione osoby będą mogły sprzedać nieruchomość w ciągu 5 lat od daty jej nabycia do majątku wspólnego, a nie, jak obecnie, od dnia owdowienia lub rozwodu.

Warto zastanowić się także nad sytuacją osób, które odziedziczyły nieruchomość przed 2019 r., czyli przed wejściem w życie nowych przepisów. Także one będą mogły skorzystać z dobrodziejstwa nowelizacji, liczy się bowiem moment sprzedaży nieruchomości i uzyskania przychodów, nie zaś moment odziedziczenia.

Przykład:

Pani Katarzyna w 2000 r. kupiła mieszkanie, które zapisała w spadku swojemu synowi, Karolowi. Zmarła w 2016 r. Trzy lata później, czyli w 2019 r., Karol zdecydował się na sprzedaż mieszkania. Czy musi zapłacić podatek od sprzedaży?

Karol może sprzedać nieruchomość bez obowiązku uiszczenia podatku. Mimo że pani Katarzyna zmarła w 2016 r., czyli przed nowelizacją przepisów, decyzja o sprzedaży mieszkania zapadła dopiero w 2019 r., czyli na gruncie obowiązujących już nowych przepisów. Okres pięcioletni dla Karola liczy się więc od daty kupna mieszkania, czyli 2000 r. W przypadku zastosowania nieobowiązujących już przepisów, Karol uniknąłby płacenia podatku dopiero w 2021 r.

Podsumowując, główna zmiana przepisów polega na tym, iż obecnie pięcioletni okres, po upływie którego będzie można sprzedać nieruchomość bez obowiązku zapłaty podatku w przypadku dziedziczenia, liczony będzie od daty nabycia lub wybudowania nieruchomości przez spadkodawcę, nie zaś jak było dotychczas – od daty śmierci spadkodawcy.

 

Agnieszka Hajdukiewicz

radca prawny

www.kancelariahajdukiewicz.com

tel.: 0048 504 078 866

 

 

Na podstawie:

- Ustawy z dn. 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350);

- Ustawy z dn. 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018 poz. 2159).

Gazetka 179 – marzec 2019