Wielu uczniów i studentów podejmuje pracę już w trakcie nauki. Niektórzy pracują w wolnym od nauki czasie, np. w weekendy, inni podczas wakacji. W Belgii dość atrakcyjną formą zatrudnienia na szczególnych warunkach jest umowa o pracę studencką: Overeenkomst voor tewerkstelling van studenten / Convention pour l'emploi d'étudiants. Przedstawiamy prawa i obowiązki pracujących uczniów i studentów.
W jakim wieku można podjąć pracę studencką?
Można to zrobić dopiero po zakończeniu obowiązkowej edukacji w pełnym wymiarze godzin, czyli najwcześniej po zakończeniu pierwszych dwóch lat szkoły średniej i po ukończeniu 15. roku życia. Jeśli ten warunek nie jest spełniony, obowiązkowa edukacja w pełnym wymiarze godzin kończy się dopiero w wieku 16 lat. Następnie trzeba kontynuować naukę w pełnym lub w niepełnym wymiarze godzin.
W niektórych przypadkach nie można podjąć pracy na zasadach umowy o pracę studencką:
▪ jeśli uczeń pracował już dłużej niż 12 miesięcy u tego samego pracodawcy;
▪ jeśli uczeń jest zapisany jedynie do szkoły wieczorowej;
▪ jako student wykonujący nieodpłatną pracę w ramach bezpłatnego stażu, który jest częścią programu nauki lub studiów.
Młodzi ludzie, którzy na przemian uczą się i pracują, mogą zatem pracować na umowę o pracę studencką, ale nie u pracodawcy, u którego odbywają staż. Jeśli jednak ci pracodawcy chcą ich zatrudnić po zakończeniu stażu, muszą zawrzeć z nimi zwykłą umowę o pracę.
Pracę studencką można wykonywać przez cały rok kalendarzowy, czyli w ciągu roku szkolnego i podczas wakacji.
Umowa o pracę studencką
Osoba podejmująca pracę studencką musi otrzymać i podpisać umowę i regulamin pracy najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. Umowa musi zawierać następujące informacje:
- dane studenta/ucznia,
- dane pracodawcy,
- miejsce wykonywania pracy,
- krótki opis pracy,
- godziny pracy,
- datę rozpoczęcia i zakończenia umowy (maksymalnie 1 rok),
- wysokość wynagrodzenia i termin płatności.
Wskazówka: model umowy można znaleźć na stronie www.acv-enter.be.
Warto zapoznać się z regulaminem pracy, ponieważ znajdują się w nim ważne informacje dotyczące postępowania w przypadku choroby, spóźnienia do pracy itd.
Okres próbny
Pierwsze trzy dni robocze pracy studenckiej stanowią okres próbny. W tym czasie zarówno pracodawca, jak i student mogą rozwiązać umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia (natychmiast).
Płaca
Pracujący uczeń/student powinien otrzymywać płacę odpowiednią do wykonywanej funkcji i wieku, zgodnie z branżowym układem zbiorowym pracy lub układem zbiorowym w przedsiębiorstwie. Jeśli w sektorze lub w przedsiębiorstwie nie podpisano układu zbiorowego, to uczeń/student, który przepracował minimum jeden miesiąc w systemie pracy studenckiej, ma prawo do minimalnej płacy gwarantowanej. Za godziny nadliczbowe (ponad 9 godzin dziennie lub ponad 40 godzin tygodniowo) przysługuje dodatkowa płaca. Za godziny nadliczbowe w niedziele i święta przysługuje podwójna stawka.
Rozwiązanie stosunku pracy (zwolnienie z pracy)
W przypadku umowy o pracę studencką każda ze stron (pracodawca i pracownik) może zakończyć umowę o pracę pod warunkiem zachowania okresów wypowiedzenia. Wypowiedzenie musi zostać przekazane na piśmie.
Okresy wypowiedzenia w przypadku pracy studenckiej:
Czas trwania umowy |
Wypowiedzenie ze strony pracodawcy |
Wypowiedzenie ze strony pracownika |
Podczas 3-dniowego okresu próbnego |
natychmiast |
natychmiast |
Umowa na 1 miesiąc |
3 dni |
1 dzień |
Umowa na okres dłuższy niż miesiąc i krótszy niż 12 miesięcy |
7 dni |
3 dni |
Ile godzin można pracować na umowie o pracę studencką?
Uczniowie i studenci mogą pracować 475 godzin, otrzymując płacę, od której jest odprowadzana niższa składka na ubezpieczenie społeczne w wysokości 2,71%. Można pracować więcej godzin, ale wówczas pracodawca potrąca z płacy wyższą składkę w wysokości 13,07%. Osobisty licznik 475 godzin można znaleźć na stronie www.studentatwork.be.
Wskazówka: studenci pracujący w branży hotelarskiej mogą wybrać system 50 dni okazjonalnej pracy lub zdecydować się na kombinację dwóch systemów obliczania godzin pracy.
PODATEK DOCHODOWY
Wysokość płacy ucznia/studenta może mieć wpływ na wysokość podatku dochodowego jego rodziców i jego samego.
Wpływ płacy ucznia/studenta na podatek dochodowy rodziców
Aby uczeń/student mógł być traktowany jako dziecko na utrzymaniu, w 2019 r. (rozliczenia w 2020 r.) może zarobić maksymalnie:
- 6942,50 euro brutto podstawy do opodatkowania, jeśli pracujący uczeń/student mieszka z obydwojgiem rodziców pozostających ze sobą w związku małżeńskim,
- 8792,50 euro, jeśli pracujący uczeń/student mieszka tylko z jednym rodzicem.
Jeśli wymienione kwoty zostaną przekroczone, uczeń/student nie może być już traktowany jako dziecko na utrzymaniu, a jego rodzice będą płacić wyższe podatki.
Jeśli w ciągu 2019 r. pracujący uczeń/student zarobi powyżej 12 657,14 euro, również będzie musiał zapłacić podatek dochodowy.
W przypadku dodatkowych dochodów, takich jak alimenty lub dochody z innych źródeł, należy złożyć zeznanie podatkowe, wykazując wszystkie dochody. W przypadku pracy studenckiej mają zastosowanie inne (korzystniejsze) metody obliczania podatku.
Wpływ pracy studenckiej na prawo do świadczeń rodzinnych
Od 1 stycznia 2019 r. wprowadzono reformę świadczeń rodzinnych we Flandrii. Są one teraz częścią tzw. „groeipakket”. Wysokość dochodu ucznia/studenta nie ma już wpływu na prawo do świadczeń rodzinnych/groeipakket. Prawo to zależy jedynie od liczby przepracowanych godzin i od rodzaju umowy o pracę.
Poniżej 18. roku życia: do miesiąca, w którym uczeń/student kończy 18 lat, jest on bezwarunkowo uprawniony do świadczeń rodzinnych/groeipakket.
Powyżej 18. roku życia: do miesiąca, w którym uczeń/student kończy 25 lat, ma prawo do świadczeń rodzinnych/groeipakket za każdy miesiąc, w którym pracuje mniej niż 80 godzin.
Pierwsze 475 godzin przepracowanych w ciągu roku w systemie pracy studenckiej na obniżonej składce na ubezpieczenie społeczne nie jest uwzględnianych. Liczą się jedynie godziny na innych umowach o pracę.
Kwartał |
Dopuszczalna max. liczba godzin pracy |
1. kwartał (styczeń, luty, marzec) |
max. 240 godzin |
2. kwartał (kwiecień, maj, czerwiec) |
max. 240 godzin |
3.kwartał (lipiec, sierpień, wrzesień) |
bez ograniczeń |
4. kwartał (październik, listopad, grudzień) |
max. 240 godzin |
Okres przejściowy
Reforma systemu świadczeń rodzinnych została wprowadzona w połowie roku akademickiego, dlatego studenci/uczniowie do końca tego roku akademickiego (2018-2019) mogą wybrać, które (stare czy nowe) przepisy mają być zastosowane.
Wskazówki:
▪ Absolwentów, którzy zakończyli lub przerwali naukę, obowiązują inne przepisy. Można je znaleźć na stronie www.acv-enter.be lub w folderze informacyjnym „School’s out!”.
▪ Inne zasady obowiązują osoby mieszkające w Brukseli lub Walonii. Więcej informacji na ten temat można uzyskać poprzez ISA – naszą linią informacyjną dla studentów.
Święta państwowe
W Belgii jest 10 ustawowych dni świątecznych. Jeśli święto przypada w dzień roboczy w okresie obowiązywania umowy, uczeń/student ma prawo do normalnej płacy za ten dzień. Jeśli święto państwowe przypada w niedzielę, wówczas przysługuje inny wolny dzień w normalny dzień roboczy. Jeśli uczeń/student musi pracować w dzień świąteczny, ma prawo do innego wolnego dnia przypadającego w dzień roboczy.
Co w przypadku choroby?
Trzeba wtedy natychmiast zawiadomić pracodawcę i w ciągu dwóch dni dostarczyć mu zaświadczenie lekarskie. Uczniowie/studenci, którzy pracują dłużej niż miesiąc, mają prawo do płacy gwarantowanej.
Wypadek przy pracy
Jest to wypadek, który zdarzył się podczas wykonywania pracy lub w drodze do i z pracy. Gdy się zdarzy, należy natychmiast poinformować o tym pracodawcę oraz swoją kasę chorych. Prawo do świadczenia/zasiłku chorobowego powstaje natychmiast. Wszystkie koszty leczenia, opieki medycznej, rehabilitacji oraz leków są pokrywane przez ubezpieczenie pracodawcy. W przypadku trwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje odszkodowanie.
Studenci zagraniczni
Uczniowie i studenci z krajów należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub ze Szwajcarii mają takie same prawa i obowiązki jak studenci uczący się w Belgii, nawet jeśli tu nie mieszkają.
ISA – linia informacyjna ACV dla pracujących uczniów i studentów
Poprzez ISA można otrzymać odpowiedzi na bardzo konkretne pytania dotyczące warunków zatrudnienia i płac dla uczniów i studentów. Z ISA można się kontaktować w dni robocze od 14.00 do 17.00
- telefonicznie: 02 244 35 00
- e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
- Facebook: isainfolijnstudentarbeid
- czat: www.chatmetisa.be
Na stronie www.acv-enter.be można znaleźć broszurę informacyjną „Lonend studentenwerk”.
ACV-Enter
Uczniowie i studenci w wieku od 15 do 25 lat mogą bezpłatnie zrzeszyć się w ACV-Enter. Jest to specjalny program dla pracujących uczniów i studentów oraz dla absolwentów. Członkowie ACV-Enter otrzymują niezbędne informacje i wsparcie, aby bezpiecznie podjąć (pierwsze) zatrudnienie w systemie pracy studenckiej lub na podstawie normalnej umowy o pracę, oraz informacje o stypendiach i o pomocy prawnej (www.acv-enter.be).
ACV
Gazetka 183 – lipiec/sierień 2019