W Polsce nabycie spadku przez osoby najbliższe zmarłemu, zaliczające się do tzw. zerowej grupy podatkowej, jest zwolnione od podatku pod warunkiem zgłoszenia nabycia spadku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od chwili, kiedy dana osoba dowiedziała się o tytule swojego powołania do spadku. Z reguły jest to data śmierci spadkodawcy lub, w innych wypadkach, termin ten liczony jest od dnia uprawomocnienia się postanowienia w sprawie nabycia spadku albo od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. Zgłoszenie o nabyciu spadku dokonuje się na formularzu SD-Z2, który należy doręczyć do urzędu osobiście lub przesłać listem poleconym. Właściwym urzędem będzie tutaj urząd skarbowy miejsca zamieszkania podatnika (spadkobiercy), natomiast gdy w spadku znajduje się jakakolwiek nieruchomość lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu – urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce położenia takiej nieruchomości.

Do grupy zerowej zaliczają się:

  • małżonek zmarłego,
  • zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),
  • wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie),
  • pasierbowie (dzieci adoptowane),
  • rodzeństwo,
  • ojczym i macocha.

Zaniechanie obowiązku poinformowania urzędu skarbowego może spowodować, że upomni się on o należny podatek, na co ma aż do 5 lat. Co więcej, urząd skarbowy może nawet nałożyć na spadkobiercę karę za brak informacji o dziedziczeniu. Jeśli spadkobierca nie dochowa 6-miesięcznego terminu, to nawet jeśli pochodzi z najbliższej rodziny, będzie musiał zapłacić podatek od spadku w wysokości od 3% do 7%. W takim przypadku podatek należny może być wyraźnie odczuwalny dla osoby obdarowanej spadkiem, wystarczy bowiem wyobrazić sobie wysokość podatku od odziedziczonego domu lub większej działki rolnej.

Powyżej przedstawiony obowiązek ma zostać usunięty z przepisów podatkowych jeszcze w 2022 r.

Aktualnie trwają prace nad nowelizacją ustawy o podatku od spadków i darowizn, m.in. w kierunku uwolnienia spadkobierców od tego niepotrzebnego formalizmu, o którym w praktyce wiele osób zapomina – szczególnie z uwagi na przeżywany okres żałoby i organizowania sobie życia w nowych, trudniejszych okolicznościach.

Obowiązek informowania urzędów skarbowych o nabyciu konkretnego spadku, nawet takiego, który nie ma żadnej realnej wartości, jest o tyle niepotrzebny, że z urzędu zobowiązane są dochować go sądy i notariusze.

Przypomnieć należy, że zarówno sąd, przed którym toczy się sprawa o stwierdzenie nabycia spadku, jak i notariusz sporządzający poświadczenie dziedziczenia obowiązani są przedłożyć odpisy tych dokumentów urzędom skarbowym. Instytucje te są więc poinformowane o nabyciu przez konkretną osobę masy spadkowej.

Co innego, jeśli nabycie majątku nastąpiło w drodze darowizny. Tu należy pamiętać, że powyższego zwolnienia nie będzie. Krytycy usunięcia przedstawionego powyżej obowiązku dla osób obdarowanych wskazują na możliwość „prania pieniędzy” za pośrednictwem darowizn, które byłyby zwolnione z obowiązku wykazania fiskusowi. Z tym argumentem należy się zgodzić, bo takie ryzyko mogłoby zaistnieć. Niemniej jednak nie ma takiego ryzyka w przypadku osób, które majątek nabywają w drodze dziedziczenia.

 

Agnieszka Hajdukiewicz

radca prawny

tel: 0048 504 078 866
www.kancelariahajdukiewicz.com

 

 

Gazetka 213 – lipiec/sierpień 2022